Arie

Afgelopen week sloeg het noodlot toe in Oss. Het raakte me enorm. Niet zozeer omdat ik zelf in de gemeente Oss woon (namelijk in het stadje Ravenstein, waar ook mijn praktijk is gevestigd). Maar veel meer omdat hier iemand tot waanzin werd gedreven, doordat hij zich niet gehoord voelde. Hij schreeuwde om hulp, maar kreeg die niet meer. Niet van de gemeente Oss, niet van de politie. Afgelopen maandag stak hij zichzelf in brand, vlak voor het gemeentehuis. Een schreeuw om hulp, die hem fataal werd. Ik krijg er nog koude rillingen van.

Arie den Dekker was een aantal jaar geleden getuige geweest van een misdrijf. Dat had hij plichtsgetrouw gemeld bij de politie, waarna hij door criminelen bedreigd werd en zijn huis in vlammen opging. Vervolgens kwam hij terecht in een beschermingsprogramma van de politie en werd hij tijdelijk elders gehuisvest. Op voorwaarde dat hij er niet over mocht praten. Maar dat deed Arie wel. Vol van emoties, bij de brand waren namelijk ook zijn twee honden omgekomen. Arie MOEST er waarschijnlijk gewoon over praten, dat was zijn uitlaatklep. Hij kon niet lezen en schrijven. En waarschijnlijk had hij niet zoveel met instanties en opgelegde regels. Arie was gewoon Arie. En uiteindelijk konden instanties niet meer zoveel met Arie, die zich niet aan hun regels hield. Hij werd niet meer beschermd, kon niet meer in Oss wonen en verloor ook zijn uitkering. Zijn frustratie had hij al eerder geuit met acties bij het stadhuis. Afgelopen maandag zou de allerlaatste zijn. Een ‘ongeluk’, volgens de politie.

Waarom dit me zo boos maakt, is omdat deze meneer niet ECHT geholpen is. Ja, hij kreeg eerst bescherming. Dat is vastgelegd in protocollen, net als de regeltjes (“je mag tegen niemand praten!”). Maar sloot dit aan op de denk- en leefwereld van Arie? Waarschijnlijk niet. Arie voelde zich niet gehoord en begrepen. Met uitspattingen tot gevolg. Wat de gemeente uiteraard niet tolereerde, want ‘mensen moeten zich wel netjes gedragen’. Ja duh! Drijf iemand tot wanhoop, laat hem aan zijn lot over, leg hem regels op die hij misschien niet eens begrijpt, en pak zijn uitkering af…  Tja.

Dit afschuwelijke voorval deed me denken aan het boek ‘De dag dat Peter de deur dichttimmerde’.  Het gaat over de botsing tussen ‘systemen’ – namelijk die van de leefwereld van mensen met meervoudige problematiek (op sociaal vlak, qua gezondheid, opvoeding,  ggz-problemen, financiële problemen, enz.) en de wereld van ‘instanties’: gemeente, maatschappelijk werk, huisarts, ggz, jeugdzorg, uwv, gemeente – noem maar op.  Door de gigantische kloof tussen deze 2 werelden, blijven de problemen van deze mensen bestaan. Simpelweg omdat ze zich niet gehoord voelen. En – er wordt ook vaak niet ECHT naar hen geluisterd. Niet naar wat zij nodig hebben. Als ze worden geholpen, dan zijn dat veelal oplossingen bedacht door instanties. Met de taal van instanties. En de regeltjes van instanties. En die sluiten vaak niet aan…

En zo heb ik het zelf ook ervaren in de ggz. En niet alleen ik; ook de vele honderden mensen die vaak cliënt waren (geweest) bij de ggz en met wie ik heb mogen werken. Ze voelden zich vaak niet gehoord. Er werd voor hen een oplossing bedacht; ze werden “van bovenaf” geholpen. Door “professionals”, die wisten wat goed voor hen was. Ze moesten (geheel volgens het stramien) een programma doorlopen, en daarna waren ze “hersteld”. Ja, er werd wel naar ze geluisterd – tijdens therapie dan. Maar daarna werden ze weer aan hun lot overgelaten. Hun klachten waren vaak grotendeels verdwenen wanneer ze de ggz verlieten. Maar na enige tijd begon het riedeltje weer opnieuw. Logisch, want ze waren nooit ECHT gehoord…

Wanneer hulp (zorg, therapie, ondersteuning, coaching of wat-dan-ook) niet ECHT aansluit op iemands hulpvraag en behoeften, dan kan dat leiden tot enorme frustratie. Zelfs zo erg, dat iemand alleen nog maar verder in de modder wegzakt. Zoals bij Arie, met de dood tot gevolg.

Een anonieme Ossenaar liet 4000 witte rozen op de trappen van het stadhuis neerleggen ‘voor de man die niet werd beschermd, maar in de steek werd gelaten’. En er komt nog een onafhankelijk onderzoek. Waarvan de uitkomst eigenlijk bij voorbaat al vaststaat. De gemeente heeft niets verkeerds gedaan. Ze heeft zich namelijk gewoon aan haar protocollen gehouden…