(en waarom die zo belangrijk zijn!)
Bovenstaande foto betreft onze keuken op-dit-moment.
Manlief heeft nou eenmaal een hobby en als hij daar zijn hele ziel en zaligheid in stopt, is er nog nét plek om, tussen de planken en bouwtekeningen in, een bord op het aanrecht te zetten. Moet ik wel oppassen dat ik niet knoei of dat er vocht op zijn – met alle respect – troepies komt (sorry, lief). Uiteraard, ik doe voorzichtig ???? En nee, de eettafel is ook al bezet, dus die suggestie is zinloos.
Erg? Nee hoor… Enerzijds pleit het mij meteen ook weer vrij van mijn eigen troepies op mijn bureau, in de slaapkamer en in de auto. Poeh, wat een bekentenis ???? Anderzijds vind ik ‘t ook wel gezellig en zolang er ’s avonds maar weer ruimte is om te koken, prima. Bovendien vind ik het ook belangrijk, want manlief heeft iets waar hij he-le-maal in opgaat. Waarmee hij kan ontspannen, als tegenwicht aan stressvolle werk- en gezinsverplichtingen. Waarmee hij, in medische termen, zijn parasympathisch stelsel helemaal ‘aan’ zet en zichzelf oplaadt.
Sinds ik me professioneel bezighoudt met leefstijl en vitaliteit, verbaas ik meer erover hoe veel mensen zich in een soort van permanente stresstoestand staande proberen te houden. Een overlevingsstand, zeg maar. Vaak ‘gedwongen’ door de situatie: die stressvolle baan is nou eenmaal nodig om de hypotheek te kunnen blijven betalen. En de kinderen gaan altijd vóór, dus al die clubjes tegelijkertijd – en allemaal rond etenstijd, tja. Ergens tussendoor moet het huishouden gedaan worden, want al hebben we tegenwoordig slimme apparaten, de wasmachine moet toch gevuld en de vaatwasser leeggeruimd worden. Ouders en schoonouders die beginnen af te takelen, nog een taak die op je schouders rust en die vaak als vanzelfsprekend wordt opgepakt. In de weinige tijd die dan nog overblijft, ben je vaak bek- en bekaf.
Hoe fijn is het dan als je toch nog ergens me-time kunt vinden? En vooral: hoe belangrijk is het? Want je lijf is niet gemaakt om altijd maar onder hoogspanning te staan. Sterker nog: je lichaam MOET kunnen herstellen. Het is het verhaal van het sympathisch stelsel (stress) versus het parasympathisch stelsel (ontspanning). Een hormonen verhaal, met adrenaline, noradrenaline en cortisol als hoofdrolspelers. Bij stress gaat de alarmbel van je amygdala af, die je lichaam in een alerte staat brengt. De amygdala zorgt ervoor dat je bijnieren adrenaline en noradrenaline aanmaken, met een verhoogde hartslag en een snellere ademhaling tot gevolg. Op zich prima, want blijven staan terwijl er een tijger op je afrent, is niet zo handig ????
Bij langdurige stress wordt het wat lastiger… Het sympathisch zenuwstelsel heeft dan de overhand; het parasympathisch zenuwstelsel krijgt niet de kans om je systeem weer voldoende in balans te brengen. Door de stress wordt cortisol aangemaakt, die ervoor zorgt dat het brein meer suiker opneemt, waardoor de energievoorraad wordt aangevuld. Maar duurt dit te lang, dan raakt je hormoonhuishouding ontregeld. Je hersenen worden dan minder gevoelig voor de gelukshormonen dopamine en serotonine. Teveel cortisol tast bovendien je immuunsysteem aan en beschadigt de hippocampus, die je emoties en geheugen aanstuurt.
Wanneer je een evenwichtig leven leidt, beïnvloedt het parasympathisch stelsel je organen zodanig, dat je lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen. Het is onderdeel van je autonome zenuwstelsel, wat niet wil zeggen dat het zó autonoom (zelfstandig) is dat het een eigen leven leidt, waardoor je er geen invloed op kunt uitoefenen. Dat kan namelijk wél. Wanneer je zelf aan het stuur gaat staan en je lijf niet voortdurend stress laat ervaren, krijgt het de kans om te herstellen. En dat is broodnodig, om fysieke en mentale schade te voorkomen.
Herkenbaar? Symptomen van chronische stress zijn onder andere hoofd- en maagpijn, duizeligheid, vermoeidheid, slaap-, concentratie en spijsverteringsproblemen. Negeer je dergelijke waarschuwingen van het immuunsysteem dan leidt dat op den duur tot een burn-out. Inclusief nog meer lichamelijke klachten, zoals chronische vermoeidheid en bijnier-uitputting. En nee, dat zijn zeker geen levensverlengende verschijnselen. Ik bedoel maar…
Lang verhaal kort: die hobby die op een regenachtige zondagmiddag niet alleen de woonkamer en keuken in beslag neemt, maar vooral ook manlief, is dus he-le-maal prima. En bijzonder effectief! ????
