Ik werd getriggerd door een kop van een nieuwsbericht op NU.nl. Teambaas Christian Horner van de Red Bull race formatie nam het op voor ‘zijn’ Max Verstappen, die in Mexico kennelijk wisselend presteerde. “Soms is Verstappen een held, andere dagen valt het niet zijn kant op”. Soms is Max dus geweldig en heeft hij die lof – zoals het een echte held betaamt – helemaal aan zichzelf te danken. Maar ja, soms valt ‘het’ nou eenmaal niet zijn kant op… Ik vermoed dat ‘het’ hier staat voor geluk, lot, of iets in die trant. En soms valt dat gewoon de andere kant op. Tuurlijk!
Wat Horner hier dus eigenlijk zegt is: soms is Max een held, dan heeft ie zich super ingespannen en heeft ie z’n succes verdiend. Maar als het even niet meezit (het geluk dat zijn kant niet opvalt), tja. Dan kan die arme Max daar dus helemaal niks aan doen! Want voor je succes ben je zelf verantwoordelijk. Maar voor je fouten, nee. Fouten en mislukkingen (voor zover je die zo wilt zien) – die overkómen je.
Ik heb de rest van het artikel niet gelezen. Sport is niet echt mijn ding – althans niet om ernaar te kijken (mijn hockeyende dochters zijn een uitzondering), laat staan om erover te lezen. Sporten, dat doe ik liever zélf ????. En met racen heb ik al helemaal niks. Oké, toegegeven: motorraces vind ik stiekem wél weer leuk om te zien, maar dat terzijde.
Wat er feitelijk in deze nieuwskop gebeurt, heet een ‘self-serving bias’. Het is de neiging van ons mensen om succes toe te schrijven aan persoonlijke factoren, zoals inzet, motivatie en talent. Maar als het even wat minder lekker loopt, wijzen we dat toe aan factoren waarop we geen invloed hebben. Geluk dat nou eenmaal niet jouw kant op valt. Dit psychologisch mechanisme hanteren we allemaal, in meer of mindere mate. Noem het een vorm van zelfmanagement. Je ego hoog houden.
Oké, we doen het allemaal dus wel eens, vaak onbewust. Jezelf willen beschermen, omdat het idee ‘dat het toch ook echt aan jezelf ligt’ te pijnlijk, te confronterend is. Omdat je je goed wilt blijven voelen. ‘Die deuk in m’n bumper, tja, dat stomme paaltje stond in de weg…’. Een beetje gezonde zelfreflectie en je realiseert je dat je natuurlijk gewoon beter had moeten opletten. Wijze les voor de volgende keer!
Maar sommige mensen zijn er echt een kei in. Niet een beetje – nee, echt heul heul heul errug goed. Zulke mensen zijn het grote slachtoffer van alles wat hen ‘overkomt’. En aangezien er met wat creatief denken altijd wel een plausibele verklaring te bedenken is – voor het te laat op een afspraak komen, maar ook voor ‘de zoveelste foute liefdespartner’- komen ze er nog mee weg ook. En wanneer je zo iemand wijst op zijn eigen aandeel, dan krijg je de wind van voren.
Een ander veranderen, dat kan niet. Die persoon wijzen op zijn eigen verantwoordelijkheid kan wél. Het is uiteraard altijd aan hem (of haar natuurlijk, het zijn echt niet altijd mannen ???? ) wat ie ermee doet… Kan hij überhaupt kritiek ontvangen, overwegen en erop reflecteren? Is hij bereid om er ‘iets’ mee te doen?
En hoe zit het met jou? Kun jij negatief commentaar accepteren? Of heb jij ook zo’n automatisch mechanisme waarmee je jezelf overeind (en misschien een beetje voor de gek) houdt…?
